Ο φόβος της αποτυχίας ή ατυχοφοβία όπως είναι ο επιστημονικός όρος, μπορεί να είναι σύμπτωμα της διαταραχής της διάθεσης, μίας αγχώδους διαταραχής, διατροφικής διαταραχής ή τελειομανίας και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής μας. Μπορεί να δημιουργήσει εμπόδια και να μας αποτρέψει από την πρόοδο, και την εξέλιξη.
Αλήθεια, έχουμε σκεφτεί εάν φοβόμαστε την αποτυχία ή μήπως τις όποιες αρνητικές συνέπειες που την ακολουθούν; Μήπως ένα τραυματικό γεγονός που βιώσαμε ή μία εμπειρία που αξιολογήσαμε ως τραγική, τα μεταφράσαμε σε αποτυχία και αργότερα τα αποφύγαμε μη τυχόν και ξανανιώσουμε δυσάρεστα συναισθήματα;
Ποιες είναι οι αιτίες;
Οι αιτίες του φόβου της αποτυχίας είναι πολυ-παραγοντικές όπως:
- Ανθυγιεινές σχέσεις. Οι επικριτικοί γονείς ή οι μη υποστηρικτικοί ενήλικες που συστηματικά υπονομεύουν ή ταπεινώνουν ένα παιδί, έτσι ώστε στην ενήλικη ζωή του να νιώθει ανεπαρκής. Επίσης οι τοξικοί φίλοι ή οι σύντροφοι που εξοντώνουν την αυτοπεποίθηση μας.
- Τελειομανία και αυτό-σαμποτάζ. Η επιθυμία να μας θεωρούν τέλειους έτσι ώστε να αποφεύγουμε ή να αναβάλουμε συνεχώς την έκθεση και ο,τιδήποτε νομίζουμε ότι μπορεί να βλάψει την εικόνα μας.
- Ενασχόληση με τα γνώριμα. Δηλαδή μόνο με αυτά που πιστεύουμε ότι σίγουρα θα ολοκληρωθούν «τέλεια» και με επιτυχία έτσι ώστε να μην βιώσουμε οποιαδήποτε δυσφορία.
Διαχείριση του Φόβου της Αποτυχίας
Ίσως το πιο σημαντικό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι κάποια στιγμή όλοι θα αποτύχουμε σε κάτι στη ζωή μας. Η επιτυχία δεν έχει συνταγή και δεν είναι πάντα εφικτή. Όμως μέσα από την αποτυχία μαθαίνουμε, προσπαθούμε ξανά και στο τέλος γινόμαστε δυνατοί.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν;
- Να αξιολογήσουμε όλα τα πιθανά ενδεχόμενα. Πώς; Με λογικά και πραγματικά επιχειρήματα. Έτσι θα είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με ρεαλισμό για να μπορέσουμε να την διεκπεραιώσουμε. Με την λογική μπορούμε να κατανοήσουμε ότι πολλές παράμετροι ενός στόχου δεν εξαρτώνται μόνο από εμάς αλλά και από την χρονική στιγμή που επιλέγουμε να τον υλοποιήσουμε.
- Εξάσκηση της θετικής σκέψης. Με την θετική σκέψη ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση μας και μειώνουμε το αυτό-σαμποτάζ. Συνηθίστε να χρησιμοποιείτε θετικές λέξεις που προκαλούν συναισθήματα και εικόνες δύναμης, χαράς και επιτυχίας, όπως «μπορώ» και «είναι εφικτό». Συναναστραφείτε άτομα που σκέφτονται θετικά. Εμπλακείτε σε φυσικές δραστηριότητες, περπατήστε ή κολυμπήστε. Θα σας βοηθήσουν να αναπτύξετε μια πιο θετική στάση. Επίσης, η χειρότερη περίπτωση, μερικές φορές μπορεί να μην είναι τόσο άσχημη στην πραγματικότητα και η αναγνώριση αυτού βοηθάει στην αντιμετώπιση του φόβου.
- Βάλτε μικρούς, εφικτούς στόχους και υλοποιήστε τους βήμα – βήμα. Η ανάθεση «μικρών» στόχων είναι πιο αποτελεσματική απ’ ότι ενός και μοναδικού-μεγάλου στόχου, καθώς ο φόβος της αποτυχίας εμποδίζει τη «βήμα-προς-βήμα» τεχνική για την επίτευξη του. Η εστίαση στην τελική εικόνα-στόχο, αποτρέπει τη συγκέντρωση στο κάθε βήμα προς τον τελικό στόχο. Η επίτευξη των μικρών επιμέρους στόχων βοηθάει στην οικοδόμηση της αυτοπεποίθησης και κατά συνέπεια στην κινητοποίηση της πραγματοποίησης του τελικού στόχου.
Εάν ο φόβος της αποτυχίας σας ακινητοποιεί και σας αποτρέπει να κάνετε πράγματα που κάποτε σας ευχαριστούσαν, τότε είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον ιατρό σας ή με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας γιατί μπορεί να είναι ένδειξη κατάθλιψης.
